Borstvoeding

Borstvoeding geven is iets moois voor zowel moeder als kind. Het zorgt voor een goede hechting, is gezond voor baby en moeder, het is gratis en altijd beschikbaar (als het goed is)!

Soms lukt het (helaas) niet bij elke moeder, of er wordt om wat voor reden dan ook bewust gekozen voor kunstvoeding. Maar indien het wel lukt, is het belangrijk dat je ook goed voor je eigen lichaam zorgt. Dit verschilt eigenlijk weinig van hoe je er tijdens de zwangerschap mee omgaat, zoals niet roken, geen (of in ieder geval beperkt en goed getimed) alcohol gebruiken en gezond eten. Het grootste verschil is dat je nu niet meer hoeft te letten op of iets nog rauw is. Wel moet je er alert op zijn dat de de rauwe producten vers zijn, om besmetting met salmonella en listeria te voorkomen. Hier kun je namelijk flink ziek van worden.

In het algemeen doe je er goed aan om gevarieerd te eten, zodat je voldoende vetten, eiwitten, koolhydraten, vezels, vitaminen en mineralen binnen krijgt. Vooral variëren met groente, fruit, volkoren granen, peulvruchten en noten zorgt ervoor dat je alle voedingsstoffen binnen krijgt. Neem wat extra noten, vegetarische vleesvervangers, volkorenbrood en vet (zoals (plantaardige) margarine of halvarine). Ook geef je je kindje vitamine K druppels (tot en met drie maanden) en vitamine D druppels (tot en met vier+ jaar). Hoe lang je borstvoeding geeft ligt helemaal aan jezelf en je kind. Veel mensen weten dit helaas niet, maar de WHO adviseert om minimaal twee jaar borstvoeding te geven, uiteraard aangevuld met gezonde, leeftijdsgeschikte voeding. Deze norm wordt vaak niet nageleefd vanwege matige voorlichting, maar ook maatschappelijke vooroordelen. In Nederland wordt het nou niet bepaald geaccepteerd om een peuter aan de borst te hebben. Jammer eigenlijk, aangezien dit juist een hele waardevolle aanvulling kan zijn voor een peuter. Maar lukt het je wel om langer te voeden, dan roept dit misschien ook vragen op. Want hoe zit dat bijvoorbeeld met melkproducten? Wanneer begin je met suppleren van vitamine B12 bij een kind die borstvoeding krijgt? Met meer van dat soort specifieke vragen kun je bij mij terecht.

Hieronder staan een aantal algemene voedingstips voor vrouwen die borstvoeding geven. Mocht je meer informatie willen of behoefte hebben aan professionele begeleiding hierbij, neem dan contact op. Ondervind je problemen bij het geven van borstvoeding, dan doe je er goed aan contact op te nemen met een lactatiekundige.

Vocht en cafeïne

Je verliest vocht via de moedermelk die je baby drinkt, dus het is verstandig om dit te compenseren. Wen jezelf aan om een glas water na elke voeding te drinken en houd de kleur en frequentie van je urine in de gaten. Als de urine helder is, dan drink je genoeg. Is je urine geel gekleurd en/of sterk van geur, dan is het verstandig om meer vocht te nemen.

Het advies is om 2 liter vocht per dag te nemen, het liefst in de vorm van water. Zorg er in elk geval voor dat je geen dorst krijgt. Vruchtensappen en frisdranken zijn een minder goede keuze, aangezien deze relatief veel (onnodige) suikers bevatten. Daarnaast zit in bepaalde frisdranken zoals cola ook cafeïne. Cafeïne kan de baby onrustig maken, matig dus je inname van cafeïne rijke frisdranken, koffie en thee (m.u.v. kruidenthee). Het advies is om het gebruik te beperken tot maximaal 200 milligram cafeïne per dag, wat bijvoorbeeld gelijk staat aan twee koppen koffie per dag. Minder is altijd beter in dit geval.

Vitamine D

Eigenlijk kan iedereen in Nederland wel wat extra vitamine D gebruiken, omdat het erg lastig is om via de voeding voldoende binnen te krijgen. Daarnaast hebben we helaas niet veel zon in Nederland en is de zonkracht vaak te zwak om voldoende vitamine D aan te maken via de huid. En we komen gewoon te weinig buiten. Voor vrouwen die borstvoeding geven is het extra belangrijk om dit erbij te slikken. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid is 10 mcg per dag. Je kunt kiezen voor een multivitamine speciaal voor zwangere en lacterende vrouwen, hierin zit meestal wel deze hoeveelheid vitamine D (altijd even het label lezen). Maar je kunt ook voor een los vitamine D supplement kiezen.

Vetten

De samenstelling van moedermelk wisselt gedurende de borstvoedingsperiode, omdat de behoefte van je baby steeds verandert. In het algemeen levert moedermelk een groot deel aan vetten, hier groeit je baby van. Het is dus belangrijk dat jij ook voldoende gezonde vetten eet. Gezonde vetten zitten in noten (bijvoorbeeld cashews, amandelen en walnoten), notenpasta’s (bijvoorbeeld pindakaas, amandelpasta, sesampasta etc.), zaden (pompoenpitten, zonnebloempitten, lijnzaad etc.), avocado’s, plantaardige oliën (zoals olijfolie). Ook is vette vis (makreel, haring, zalm etc.) een goede bron van gezond vetzuren, maar neem niet meer dan 2 porties vis per week, aangezien er ook schadelijke stoffen in voor komen doordat de oceanen zo vervuild zijn.

Calorieën

Door het geven van borstvoeding verbrand je calorieën, gemiddeld 500 kcal per dag. Vooral in de eerste maanden is dit het geval. Dit betekent niet per definitie dat je dat erbij moet eten. Het lichaam heeft namelijk tijdens de zwangerschap vetreserves opgeslagen voor de borstvoedingsperiode. Tijdens het voeden doet je lichaam beroep op deze reserves. Vaak is het ook zo dat vrouwen die borstvoeding geven weer sneller op gewicht zijn ten opzichte van vrouwen die kunstvoeding geven. Lijnen tijdens de borstvoedingsperiode wordt in het algemeen afgeraden, omdat dit nadelig kan zijn voor je melkproductie. Een gebalanceerde voeding voor een gemiddelde vrouw bestaat uit ongeveer 1800-2000 kcal per dag. Merk je dat je honger hebt? Geef hier dan zeker aan toe! Maar probeer in het algemeen wel te kiezen voor gezond voedsel. Voor een advies op maat kun je altijd contact opnemen met een diëtist.

Darmkrampjes

Elke baby krijgt hiermee te maken en het is helaas niet te voorkomen: darmkrampjes. Vroeger werd gedacht dat bepaalde voedingsmiddelen of kruiden hier een effect op kunnen hebben. Tot op heden is hier geen bewijs voor. Krampjes worden meestal veroorzaakt door de aanleg en ontwikkeling van het darmstelsel van de baby, niet door wat de moeder eet. Mocht je toch merken dat bepaalde voedingsmiddelen effect hebben op de darmkrampjes, dan kun je hier natuurlijk naar handelen. Het geven van venkelthee en anijsthee aan de baby wordt afgeraden, omdat hier plantengifstoffen in zitten waar een baby al snel teveel binnen van kan krijgen. Mocht je baby erg last hebben van darmkrampjes, neem dan contact op met een medisch specialist.

Alcohol

Alcohol hoort niet thuis in een gezond voedingspatroon, dus het advies is dan ook om tijdens de gehele borstvoedingsperiode geen alcohol te gebruiken. In tegenstelling tot tijdens de zwangerschap, mag in de borstvoedingsperiode eventueel wel alcohol worden genuttigd. Alcohol kan echter wel een negatieve invloed hebben op je melkproductie. Daarnaast gaat alcohol over in de moedermelk en komt daardoor terecht bij je baby als die drinkt, dus je moet het wel goed timen. Vaak is het nog niet handig om in de eerste drie maanden na de geboorte alcohol te gebruiken aangezien er dan nog heel frequent gevoed wordt (meestal om de drie á vier uur). Wil je toch graag een glaasje alcohol drinken? Doe dit dan direct na het voeden, wacht minimaal drie uur tot je weer gaan voeden en neem niet meer dan één alcoholconsumptie tegelijk. Dan zit er hoogstwaarschijnlijk geen alcohol meer in je borstmelk. Het veiligste is zoals eerder gezegd om helemaal geen alcohol te gebruiken tijdens de borstvoedingsperiode.

Roken

Uiteraard is het verstandig om niet te roken. Niet alleen voor je eigen gezondheid maar ook die voor je kindje. Mocht je toch nog roken en borstvoeding geven, rook dan in ieder geval niet in de buurt van je baby. Mocht je je afvragen of het beter is om over te gaan op kunstvoeding omdat je rookt, dan is het antwoord bijna altijd nee. Borstvoeding is in dit geval nog steeds de beste keuze.

Sporten

Je kunt prima weer gaan sporten na de zwangerschap, graag zelfs! Zorg er wel voor dat je weer 100% bent hersteld van de bevalling en dat de borstvoeding goed op gang is gekomen. Begin het sporten rustig op te bouwen en begin met iets wat je ook al deed voor de bevalling. Indien je matig intensief sport heeft dit hoogstwaarschijnlijk geen invloed op je melkproductie. Soms kan een baby echter wel negatief reageren als je vlak na het sporten gaat voeden, aangezien er dan zout van het zweet op je tepels zit. Indien je veel en intensief sport, kan het zijn dat na afloop de energie voor herstel niet naar je borstklieren gaat maar naar je spieren. Dit kan wel ten nadele werken voor je productie. Sport je intensief en merk je dat je melkproductie achteruit loopt? Probeer dan iets minder intensief en minder frequent te sporten en kijk wat dit doet met je productie. Zorg daarnaast ook voor een sport beha die voldoende ondersteuning geeft en die niet afknelt.

Uiteindelijk is het het belangrijkste dat de groei van je kindje goed in de gaten wordt gehouden, naar je eigen lichaam luistert en voldoende rust neemt. Hopelijk ga je met deze tips een gezonde en ontspannen borstvoedingsperiode tegemoet. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) adviseert om in ieder geval de eerste zes maanden uitsluitend borstvoeding te geven, daarna kun je langzaam andere voedingsmiddelen introduceren.